Udar słoneczny jest formą udaru cieplnego, w przebiegu którego następuje przegrzanie organizmu pod wpływem nadmiernej ekspozycji na duże nasłonecznienie. W stanie tym temperatura narządów wewnętrznych przekracza 40 stopni, co stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia. Udar słoneczny sprawia, że organizm nie jest w stanie poradzi sobie z ochłodzeniem ciała. Ryzyko jego wystąpienia pozostaje szczególnie wysokie podczas przebywania w środowisku o wysokiej temperaturze, a przy tym wysokiej wilgotności.
Przyczyny udaru słonecznego
Istnieją różne czynniki, które dodatkowo zwiększają prawdopodobieństwo udaru słonecznego. Dolegliwość ta występuje szczególnie często u osób, które noszą ciężką odzież ochronną lub wykonują wymagającą pracę fizyczną. Do przegrzania organizmu może dojść również na skutek uprawiania bardzo intensywnej aktywności fizycznej w trakcie upału. W grupie ryzyka szczególnie narażonych osób znajdują się przede wszystkim osoby powyżej 65 lat, a także zmagające się z nadwagą lub otyłością. Przegrzanie organizmu zwykle następuje szybciej u ludzi, którzy przyjmują niektóre leki przeciwhistaminowe oraz środki moczopędne. Czas trwania udaru zależy od wielu czynników, w tym wieku pacjenta, stopnia przegrzania organizmu czy chorób współwystępujących. W przypadku łagodnego przebiegu tej dolegliwości, powrót do zdrowia jest możliwy nawet w ciągu doby. Jeżeli jednak udar ma bardziej niebezpieczną postać, całkowita rekonwalescencja trwa nawet kilka dni.
Objawy udaru słonecznego
Objawy udaru słonecznego są dość specyficzne, ale występują one również przy innych dolegliwościach i nie zawsze jednoznacznie wskazują na wystąpienie tej konkretnej przypadłości. Przy łagodnym przegrzaniu organizmu dochodzi zwykle do pojawienia się zawrotów głowy, silnego pocenia, lekkiego ziewania oraz omdleń. U niektórych osób występują też bóle mięśni oraz ich sztywność. W przypadku znacznego przegrzania, objawy są dużo silniejsze oraz niepokojące. Do głównych symptomów świadczących o udarze słonecznym należą mocne bóle głowy, przewlekłe zmęczenie, wymioty oraz problemy z koncentracją. Objawy te mogą też przyjmować postać bardziej niebezpieczną, która stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia. Dotyczy to zwłaszcza zaburzeń płytkości krwi, rozwijającej się niedokrwistości oraz małopłytkowości. Udar słoneczny może też prowadzić do niewydolności nerek, co objawia się podniesionym stężeniem mocznika we krwi. Nierzadko dochodzi również do zaburzeń centralnego układu nerwowego, takich jak majaki, drgawki czy nawet śpiączka.
Pierwsza pomoc przy udarze słonecznym
Pierwsza pomoc w przypadku podejrzenia udaru słonecznego powinna przede wszystkim obejmować ewakuację osoby poszkodowanej z obszaru, w którym występuje wysoki poziom gorąca. Pacjenta należy schłodzić, aby temperatura głęboka ciała spadła poniżej 39 stopni. Osobę z udarem słonecznym można zanurzyć w lodowate wodzie, jednak metoda ta wywołuje nierzadko efekty uboczne. Innym rozwiązaniem jest skropienie ciała pacjenta chłodną wodą. Dodatkowo zaleca się jednoczesne zastosowanie wentylatora, którego strumień powietrza powinno się nakierować bezpośrednio na osobę dotkniętą udarem słonecznym. Nie bez znaczenia pozostaje uzupełnianie płynów u poszkodowanego pacjenta.
Leczenie udaru słonecznego
Specjalistyczne leczenie wprowadzane jest zależnie od symptomów i skutków udaru słonecznego. W większości przypadków przeprowadza się nawadniania z użyciem płynów dożylnych, bądź też leki wazopresyjne. U osób zmagających się z niewydolnością oddechową na skutek udaru, zalecanym rozwiązaniem będzie wentylacja mechaniczna. Zaburzenia neurologiczne można natomiast leczyć lekami przeciwdrgawkowymi. W przypadkach skrajnych udar może doprowadzić do wystąpienia niewydolności wątroby, co zwykle wymaga dokonania przeszczepu tego narządu. Należy pamiętać, że leki przeciwgorączkowe nie przynoszą dobrych efektów w niwelowaniu objawów tej dolegliwości. Stosowania takich środków nie zaleca się również dlatego, że mogą one być toksyczne dla wątroby osłabionej udarem.
